Makatta kaşıntı olması kişiyi son derecede rahatsız eden ve kalabalık bir ortamda sıkıntıya düşüren bir problemdir. Yaygın görülen bir durumdur, çoğunlukla yanma ile birliktedir. Hijyenle ilgili basit bir sorun olabileceği gibi önemli makat hastalıklarının bir belirtisi de olabilir. Erkeklerde 4 kat fazladır. 40-60 yaş gurubunda daha sıktır. Bir takım önlemlerle geçmiyorsa mutlaka bir genel cerrahi uzmanına muayene olunmalıdır. (1)
Makat Kaşıntısı Neden Olur?
Hastaların %20-40’ında bir sebep vardır. Bu sebepler oldukça çeşitlidir. Bazen sebep bulunamamaktadır. Yani bir hastalık olarak sebep tespit edilemez. Bu durumlarda birtakım önlemlerle şikayet geçebilir ya da hafifleyebilir. (2)
Kaşıntı Yapan Hastalıklar Nelerdir?
Kaşıntı şikayeti olan hastada mutlaka makat (anüs) hastalıkları araştırılmalıdır.
Hemoroid: Sık görülen ve kaşıntı yapabilen hastalıktır. Dışarı doğru çıkan memeler makatta devamlı ıslaklık yaparlar. Bazen yalnızca kaşıntı şikayeti olabilir. Ya da kanama eşlik edebilir. Dışarıda hemoroid sıkışması ya da pıhtılaşması yoksa ağrı görülmeyebilir. (3)
Anal fissür: Ağrı kaşıntıdan daha sık görülen bir bulgudur. (4)
Anal fistül: Fistülün akıntıyla beraber en sık belirtisidir. Akıntıdan dolayı tahrişe ve ıslaklığa bağlı şiddetli kaşıntı şikayeti vardır. (5)
Anal Kondilom: HPV virüsüne bağlı anüsteki siğillerdir. Makat siğilinin en sık belirtisidir. Bazen siğil çıkmadan bile kaşıntı olur. Bir süre sonra siğiller çıkmaya başlar. Tedavi altındaki hastalarda varsa, kontrol yapıldığında minik siğillerin tekrar çıkmaya başladığı görülebilir. (6)
Bazı cerrahi müdahaleler sonrası: Makat fonksiyonlarında azalma olmuşsa o bölgenin devamlı ıslak kalmasına bağlı olarak kaşıntı şikayeti olur. Örneğin anal fissür ameliyatında sfinkter kesildiği için nadir de olsa gaz – dışkı kaçırma görülebilmektedir. Bu durumda kaşıntı da olur.
Makat Kanserleri: Anal kanserler nadir görülen hastalıklardır. Kaşıntı yapar. Anüsün dışında bazen kanlı sulanma, ıslaklık, kitle vardır. (7)
Tüm bu hastalıklarda tedavi farklıdır. Bu hastalıklar tedavi edilmediği sürece kaşıntı geçmez. Yani rastgele kullanılan merhemler bir işe yaramayacaktır.
ÖNEMLİ NOT: Kaşıntı şikayeti olan hastada mutlaka makat (anüs hastalıkları) araştırılmalıdır.
Makat Hastalıkları Dışında Kaşıntı Yapan Hastalıklar:
Sistemik Hastalıklar: Diyabet, karaciğer hastalıkları (tıkanma sarılığı), lösemi, lenfoma, demir eksikliğine bağlı kansızlık, A ve D vitamini eksikliği, zehirli guatr, böbrek yetmezliği, kortizon ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanımı.
Enfeksiyonlar: Bakteri ya da mantar enfeksiyonları kaşıntı yaptığından araştırılmalıdır. Kıl kurdu gibi parazitler özellikle geceleri artan kaşıntı yapar. Kıl kurdunda tüm aile bireyleri araştırılması ve tedavi edilmesi gereklidir.
Dermatolojik hastalıklar: Dermatitler (seboreik, kontakt, atopik dermatitler), psöriasis, makatın paget gibi hastalıklar kaşıntı yapar. (8)
Psikolojik faktörler: Stres, anksiyete, depresyon durumlarında kaşıntı olabilir. Burada yetersiz temizlik ya da aşırı temizliğin de (obsesyon) rolü vardır. (9)
Kaşıntı Yapan Yanlış Alışkanlıklar:
Yetersiz temizlik: Dışkılama sonrası yeterli temizlik yapılmaması halinde dışkı içindeki safra asitleri cildi yakarak tahriş edebilmektedir. (10)
Kötü tuvalet kâğıdı: Kimyasal madde içeren ucuz ve kalitesiz tuvalet kâğıdı yine kaşıntı yapan bir faktördür. Tuvalet kâğıdını fazla baskılayarak, sürterek kullanmak da kaşıntı sebebidir.
Temizlik takıntısı: Aşırı temizlik cilt üzerindeki koruyucu salgıyı ortadan kaldırarak makat etrafını daha hassas hale getirir ve kaşıntıya yol açarlar. Yine sabun, deterjan gibi kimyasallarla sert yıkamak da ciltte tahrişe ve kaşıntıya neden olur.
Makat bölgesinin ıslak ve nemli olması: Ülkemizde taharetlenme (dışkılama sonrası yıkama) alışkanlığı yaygındır. Ancak sonrasında kurulama alışkanlığı fazla yoktur. Yıkama sonrası anüs bölgesi ıslak kalmamalı, mutlaka kurutulmalıdır.
Dar kıyafetler giymek: Dar çamaşırlar anüs bölgesinin havalanmasını azaltır, nemli kalmasına sebep olur. Aşırı sürtünme sebebiyle cildin hasarlanmasına sebep olur. Sentetik iç çamaşırları da benzer sebeplerle kaşıntı yapar. Çamaşırları iyi durulamadan giymek deterjan allerjisi nedeniyle kaşıntı yapabilir.
Hijyenik Petler: Allerjik reaksiyon yapabilir. Petin uzun süre kirli tutulması kaşıntı sebebidir. Bu konuda az alerji yapan kaliteli petler kullanılmalıdır.
Diyet: Kafeinli içecekler, alkol, süt-süt ürünleri, domates, fındık, çikolata, baharatlı yiyecekler, ketçap, turunçgiller gibi gıdalar makatta kaşıntıya sebep olabilir. Hangi gıdanın yaptığını hasta kendi deneyimleriyle tespit edebilir.
Makat Kaşıntısı Nasıl Geçer?
Makat kaşıntısı ister sebepsiz, isterse çok önemli sebebe bağlı olsun şiddetli bir hal alıp toplum içinde zor bırakacak aşamaya gelinceye kadar ihmal edilen bir durumdur. Genellikle rastgele kulaktan duyma kremler kullanılır.
Tedaviye başlamadan önce kaşıntının sebebi araştırılmalı. Kortizon gibi ilaçlar kullanıp kullanmadığı öğrenilmeli. Makat bölgesine tahriş edici krem gibi şeyler kullanıp kullanmadığı sorgulanmalı. Allerji testleri ve gaitada parazit testi yapılmalı.
Muayenede yalnızca makat bölgesi değil kasıklar, genital bölge, el tırnakları mantar varlığı açısından araştırılmalıdır. Ayrıca bu bölgeler başka cilt hastalığı varlığı açısından da kontrol edilmeli.
Varsa makat hastalığının cerrahi ya da cerrahi dışı ameliyatsız yöntemlerle tedavisi: Rastgele veya önerilerle krem kullanmadan önce sebep aranmalıdır. Sebebi tespit etmek için de mutlaka bir genel cerrahi uzmanına muayene olunmalıdır. Tespit edilen makat hastalığı uygun yöntemlerle tedavi edilmelidir. Örneğin fistül varsa ameliyat edilmeli, siğil varsa en uygun tedavi olan radyofrekansla tüm siğiller tek tek yakılmalıdır. Fissür varsa yine ameliyatsız olarak botoks enjeksiyonu ile tedavi edilebilir.
Sistemik bir hastalığı (şeker, karaciğer yetmezliği, kansızlık, lösemi vs) varsa onlar tedavi edilmeli.
Kaşıntı hastalık yoksa basit birtakım önlemlerle çoğu zaman halledilebilen bir problemdir:
Makat yeteri kadar temizlenmelidir. Dışkı artığı bırakılmamalıdır, yıkanıyorsa mutlaka kaliteli bir tuvalet kâğıdıyla kurulanmalıdır. Aşırı ve sert yıkanmamalıdır. Tahriş edici deterjan, krem, şampuan, sabun, ıslak mendil kullanılmamalıdır. İdeal yıkama çömelme pozisyonunda perianal bölgeye ılık duş tutarak yıkamaktır.
Dar ve sentetik giysiler giyilmemeli, bol ve pamuklu giysiler giyilmeli. Deterjan alerjisine karşı iç çamaşırları bir süre sabun tozuyla yıkanmalı ve iyi durulanmalıdır. Aşırı terleme durumunda sık sık kurulanmalıdır. Günlük iç çamaşırı değiştirilmeli, gerekirse makata küçük bir gazlı bez ya da kaliteli bir kağıt havlu koymalıdır. Kadın bağı (günlük hijyenik pet) kullanırken temizliğe dikkat edilmeli, sık değiştirilmedir.
El tırnaklarının kısa kesilmesi kaşırken perianal bölgede travmanın az olmasını sağlar.
Hasta hangi gıda alerjiyi artırıyorsa genellikle onu tespit eder, hasta bu gıdayı kesmelidir. Baharatlı, kafeinli, ketcaplı gıdalar, alkol azaltılır ya da kesilir.
Dışkı kaçıranlar lifli gıdaların tüketimini artırmalı. Lifli gıdalar dışkının çok sert ve çok yumuşak olmasını önler ve anüsten kaçmasını engelleyerek tahrişe engel olur.
Önlemlere ilave olarak Pruzon pomat gibi kaşıntı semptomuna engel olacak lokal kullanılan kremler kullanılabilir. Kaşıntı azaltıcı alerji ilaçlar (antihistaminikler) ağızdan tablet olarak kullanılabilir. Tüm bu önlemlerle kaşıntı bir haftada geçer. Bazen bir ayı bulabilir.
Makat Kaşıntısı Video
Aşağıda yer alan Video’da ayrıca uzmanımızın konu hakkında aktardıklarını dinleyebilirsiniz. Youtube.com’da izlemek için görsele tıklayınız.
REFERANSLAR
- Daniel, G. L., Longo, W. E., & Vernava, A. M. (1994). Pruritus ani. Diseases of the colon & rectum, 37(7), 670-674.
- Markell, K. W., & Billingham, R. P. (2010). Pruritus ani: etiology and management. Surgical Clinics, 90(1), 125-135.
- Mazier, W. P. (1994). Hemorrhoids, fissures, and pruritus ani. The Surgical Clinics of North America, 74(6), 1277-1292.
- Gabriel, W. B. (1930). The treatment of pruritus ani and anal fissure. British Medical Journal, 2(3634), 311.
- FitzDowse, A. J., Behrenbruch, C. C., & Hayes, I. P. (2018). Combined treatment approach to chronic anal fissure with associated anal fistula. ANZ journal of surgery, 88(7-8), 775-778.
- Radentz, W. H., Wall, K., & Daines, M. C. (1992). An unusual case of pruritus ani. Archives of dermatology, 128(8), 1115-1116.
- Stermer, E., Sukhotnic, I., & Shaoul, R. (2009). Pruritus ani: an approach to an itching condition. Journal of pediatric gastroenterology and nutrition, 48(5), 513-516.
- Harrington, C. I., Lewis, F. M., McDonagh, A. J., & Gawkrodger, D. J. (1992). Dermatological causes of pruritus ani. BMJ: British Medical Journal, 305(6859), 955.
- Laurent, A., Boucharlat, J., Bosson, J. L., Derry, A., & Imbert, R. (1997). Psychological assessment of patients with idiopathic pruritus ani. Psychotherapy and psychosomatics, 66(3), 163-166.
- BRUNNER, M. J. (1960). Pruritus ani and anal hygiene. Archives of Dermatology, 82(2), 267-267.Daniel, G. L., Longo, W. E., & Vernava, A. M. (1994). Pruritus ani. Diseases of the colon & rectum, 37(7), 670-674.
- Markell, K. W., & Billingham, R. P. (2010). Pruritus ani: etiology and management. Surgical Clinics, 90(1), 125-135.
- Mazier, W. P. (1994). Hemorrhoids, fissures, and pruritus ani. The Surgical Clinics of North America, 74(6), 1277-1292.
- Gabriel, W. B. (1930). The treatment of pruritus ani and anal fissure. British Medical Journal, 2(3634), 311.
- FitzDowse, A. J., Behrenbruch, C. C., & Hayes, I. P. (2018). Combined treatment approach to chronic anal fissure with associated anal fistula. ANZ journal of surgery, 88(7-8), 775-778.
- Radentz, W. H., Wall, K., & Daines, M. C. (1992). An unusual case of pruritus ani. Archives of dermatology, 128(8), 1115-1116.
- Stermer, E., Sukhotnic, I., & Shaoul, R. (2009). Pruritus ani: an approach to an itching condition. Journal of pediatric gastroenterology and nutrition, 48(5), 513-516.
- Harrington, C. I., Lewis, F. M., McDonagh, A. J., & Gawkrodger, D. J. (1992). Dermatological causes of pruritus ani. BMJ: British Medical Journal, 305(6859), 955.
- Laurent, A., Boucharlat, J., Bosson, J. L., Derry, A., & Imbert, R. (1997). Psychological assessment of patients with idiopathic pruritus ani. Psychotherapy and psychosomatics, 66(3), 163-166.
- BRUNNER, M. J. (1960). Pruritus ani and anal hygiene. Archives of Dermatology, 82(2), 267-267.
Merhabalar ben genel cerrahi uzmanı Op. Dr. Seher Şirin, Antalya’da bulunan kliniğimde hasta kabul ediyorum. Bana ulaşmak için 0242 312 22 22 arayabilir ya da aşağıda yer alan WhatsApp butonuna tıklayarak yazabilirsiniz.
Hocam cevabınız için minnettarım cildiye doktoruna da randevu alıp gideyim, ayrıca parazit tahlili yaptırmıştım üç dört ay önce bişey çıkmamıştı
Hocam merhabalar ben emziriyorum bir bucuk yıldır kaşıntı problemim var,genel cerrahi uzmanına üç kere göründüm herhangi bi sıkıntı yok en son kolonoskopi istendi ama emziriyorum yapamadım, ciddi rahatsızım hocam kafayı yiyecem kaşıntıdan makatım işlevini kaybetti resmen içeri kaçmış korkak bişeye dönüştü, prozan yeni sipariş ettim, o da iyi gelecekmi bilmiyorum ne olur bi yol gösterin
Genel cerrahi uzmanı muayene ettiğine göre fistül,siğil,dış hemoroid gibi kaşıntı yapan hastalıklar yok. Barsak paraziti olabilir,dışkıda parazit yumurtası arama tahlili yaptırabilirsiniz. Anal dermatit olabilir. Bu sebebe yönelik olarak makatınızı yalnız duru suyla ve yeteri kadar yıkayın. Sabun,solüsyon kullanmayın.Mutlaka kurulayın ve gün içinde kuru tutun. Dar ve sentetik çamaşır kullanmayın,çamaşırlarınızı iyi durulayın. Ayrıca yediğiniz besinler dokunabilir. Kafeinli,çikolatalı,baharatlı,acı besinlerden kaçının. Dışkılamadan önce anüsün hafif içine doğru ve etrafına vazelin krem sürün. Geçmezse cildiye uzmanı muayenesi olmanızda fayda var.
Merhaba hocam; 1 ay önce bir doktora muayene olmadan hemoroidim var diye eczaneden aldığım fitil ve kremleri kullandım. Her seferinde makatımda olan memeleri içine sokuyordum ama son haftalarda bu bölgede kaşıntı ve nemlilik aşırı derece artınca 1 hafta önce özel bir hastanede aynı gün içinde önce genel cerrahi sonra dermatoloji de olduğum muayeneler sonuncunda hemoroidimin olmadığını makat maserasyonuna maruz kaldığımı bunun sonuncunda deri dokusunda büzüşme gibi bozukluklar ve meme şişkinligi boyutunda deri katlantıları oluştuğunu söylediler. Tedavi olarak izotonik nacl ile pansuman ve hamazinc kremi kullandım ama hiç bir faydasını görmedim. Makat bölgemde yoğun nemlenme ve aşırı kaşınma devam ediyor. Yanma yok. Meme gibi oluşan deri bozuklukları (teşhis olarak reçeteye anal maserasyon ve skin tag yazılmıştı.) sosyal hayatımı çok olumsuz etkiliyor. Iş hayatım bitecek noktaya geldi. Psikilojim çok bozuldu. Yarın kontrole gidicem ama iyileşme durumu gözlemlemediğim için hiç gidesim yok. Sizce bu rahatsızlığımın bir tedavisi var mı? Yardımcı olabilirseniz yada doğru yönlendirme yapabilirseniz çok minnettar olurum. Teşekkürler, Saygılarımla.
Anal maserasyon ciddi dermatit nedeniyle olabilir. Kaşıntının ve dermatitin sebepleri arasında siğil,fistül gibi hastalıklar da vardır. Genel cerrahi uzmanı muayene ettiyse bu hastalıklar yok sanırım. Ayrıca makatı çok fazla ya da az yıkamak, sabun,deterjan,ıslak mendil kullanmak, iyi kurulamamak, sentetik ve dar çamaşır giymek, çamaşırları iyi durulamamak gibi sebepleri de vardır. Çikolatalı,kafeinli,aşırı baharatlı,kolalı yiyecek ve içecekler de dermatit sebebi olabilir. Bu durumlara özen gösterin. Ayrıca ilaçlar yaramamış olsa bile kontrole gitmelisiniz. Her doktor tedavisinin sonucunu bilmek,kontrol etmek ister. Ve ona göre tedaviyi değiştirebilir.
Saygı İLE hocam.. İngiltere de yaşıyorum 2sene önce makatın kenar kısmında içerde iltihap oluşmuş ,Cerrahi müdahale yeterli Malesef yeterli olmadı ve o kısma iltihapı atması için bir kaç kez farklı aralıklarla İLE ameliyat yapılarak bir kaç kez farklı meteryal takildi.. Yaklasik bir sene öncesinde tedaviye son verildi ve çıkarıldı.. 1 yıldır rahattım. Şimdi bel ve kalça üzerinde agrılar başladı .. Sizce iltihap yeniden mi nüks etmeye başladı yada bel ile ilgili bir sorun var .. Teşekkürler Saygılar
Tekrarlama durumunda önce makatta ağrılar başlar. Bel ve kalçadaki ağrıların sebebi bel kemiği kaynaklı olabilir. Müdahaleyi yapan doktorlarınıza kontrole giderseniz durumu aydınlatabilirler.
Merhaba hocam yaklaşık dört sene önce bende basur çikti iki üç santim dışarıya doğru çikmışti doktora gittim ilaç tedavisiyle geçti memecikler kayboldu yanlız kaşintim gitmedi dört senedir devam ediyor gezmediğim doktor kalmadı iki sefer kolonoskopiye girdim bi sefer endoskopiye girdim bi sürü gaita parazit tahlill yaptırdım yine çıkmadı teşhis konmadı tuvaletimi yaptıktan sonra bi iki saat içerisinde kaşintim başlıyor yavaş yavaş o kaşintiyla beraber hafif yeşil renkte bi akıntı akıyor makatın etrafı tahriş oluyor anestol pomad kullandığım zaman tuvaletimi yaptıktan sonra sürdüğümde kaşinti olmuyor bazen kabız oluyorum kabız olduğum zaman makatın etrafı şiştiğini görüyorum muayenede genelde temiz çikiyor yalnız bu şikayetim devam ediyor ne yapabilirim teşekkür ederim
Hemoroid,anal fistül ve siğil kaşıntı yapabilir. Sizde dışarı çıkan memeler muhtemelen hemoroid. Ayrıca yeşil akıntı varsa beraberinde fistül olma ihtimali de var. Kesin teşhis için muayene olmalısınız.Muayene sonrasında eğer hemoroidiniz uygunsa lastik bantla bağlama,infrared koagülasyon (laser) gibi ameliyatsız yöntemlerle tedavi edilebilir.Fistül varsa ameliyat gerekir. Ameliyatta yan etkilerin (gaz-dışkı kaçırma gibi) oluşma ihtimalini azaltmak için laserle tedavi önerilebilir.
Hocam 10 yıldır anüste kaşıntı var,birçok doktora gittim,pomadlar verdiler,ketoral şampuan,antibyotik,kaşıntı hapları vs…gün içinde de olmakla beraber geceleri daha sık oluyor.tatlı bir kaşıntı,kaşıyarak tahriş bile ediyorum bazen kendimi tutamayark.Portör muayeneside oldum ama boş.Son bir kaç yıldır da diz kapağı ve ayak bileğim arasındaki bölüm,kaval kemk bölgesş kaşınıyır,son bir aydır da dikkat ettim deride döküntüde var.Doktora gittim,cildiyeye falan sadece kaşıntı kremleri veriyorlar..Çaresizim..antalya bölgesinde bildiğiniz uzmanlar varsa lütfenyardıncı olun.Teşekkürler..
Op.Dr.Seher ŞİRİN
Genel Cerrahi Uzmanı
Makat kaşıntısının büyük bir oranda sebebi fissür,fistül,siğil,hemoroid gibi makat hastalıklarıdır.Bunu aydınlatmak için genel cerrahi uzmanına muayene olmalısınız. Böyle bir hastalığınız yoksa hijyene dikkat etmelisiniz.az ya da aşırı temizlik yapmayın,makatınızı duru suyla yıkayın.Yıkadıktan sonra ve terlediğinizde mutlaka kurulayın. Aşırı baharatlı yemeyin. Sentetik iç çamaşırı giymeyin.Çamaşırlarınızı iyi durulayın.
Geçmiş olsun
Merhaba hocam benim makatta kaşıntı oluyor derma test krem aldım parazit vardı kıl kurdu herhalde andozol kullandım 15 gün arada çok kaşınıyor ne yapmalıyım
Op.Dr.Seher ŞİRİN
Bakırköy Medical Art Genel Cerrahi Uzmanı
Önce parazit sorununuzun bittiğinden emin olmalısınız.Bunun için dışkı tahlili gerekecektir.Makatınızı yeteri kadar ve yalnızca duru suyla yıkayın. Aşırı ve bazı solüsyonlarla yıkamayın.Islak mendil kullanmayın. Mutlaka kurulayın.Kaşıntı sebebi olabilecek makat hastalığınız olup olmadığı proktoloji (makat hastalıkları) konusunda deneyimli genel cerrahi uzmanına muayene olmalısınız. Hemoroid,fissür,fistül,kondilom(siğil) gibi makat hastalıklarında kaşıntı olabilir.
Geçmiş olsun
HOCAM MERHABALAR
17 Yaşindayim makatimda kaşinti var dışkı tahlili yaptirdim.Parazit tespit edilmedi kabızlıkta yaşanan sızmaymış sızmada kaşıntı yapıyormuş.Ama gece uyurken ağzimdan salyan akıyor.Yalvaririm beni bu dertten kurtarin genel cerrahin’e muayene oldum oturma banyosu verdi.İlk başta iyi geldi sonra kaşinti devam etti önerebiliceğiniz birşey var’mı.Kaşintı aileden kaynaklanır’mı.?Babam pek fazla el temizliğine önem vermez.Şimdiden çok teşekkürlerr.
Op.Dr.Seher Şirin
Bakırköy Medical Art Genel Cerrahi Uzmanı
Merhaba,
Tahlilde parazit tesbit edilmediyse yoktur. Salyanız akıyor diye illa parazit var anlamına gelmez.Makatta fissür,hemoroid,fistül gibi hastalıklar kaşıntı yapabilir.Cerrahiye muayene olduysanız doktorun söylediklerine uymalısınız. aşırı baharatlı yemeyin,hangi yiyecekler kaşıntınızı artırıyor tesbit edin ve o gıdayı kesin.Makatınızı yeteri kadar temizleyin,duru suyla yıkayın,sabun deterjan ve ıslak mendil kullanmayın.Tahriş ederek yıkamayın ve tırnakla kaşımayın.Hijyenik pet markasını gerekirse değiştirin(petler allerji yapabilir).Mutlaka kuru tutun.
Geçmiş olsun