HEMOROİD BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hastalar anal bölgeden kaynaklı her şikayet hemoroid zannedilmesi gibi yanlış bir algı vardır. Oysa benzer şikayetlere sebep olan hemoroid dışında başka anüs hastalıkları olabilir. Mesela hemoroid zannedilenin aksine çok ağrı yapmaz.
Hemoroidal hastalık her zaman şikayetlere sebep olmayabilir. Erken evrelerde hiç farkına bile varılmayabilir. Başka bir sebepten muayene yaparken anoskopla içeriye bakıldığında tespit edilebilir. Örneğin siğil muayenesinde anüsün içini kontrol ederken hiç şikayete sebep olmayan hemoroidal damar genişlemeleri görülebilir. 2. evreden başlayarak hemoroidler ilerledikçe bazı belirtiler vermeye başlar.
Hemoroidin Sebep Olduğu Şikayetler Nelerdir?
*Rektal (makattan) kanama: En sık görülen ve en önemli şikayettir. Hastayı korkutur ve doktora başvurmasında önemli bir nedendir. Genellikle dışkılama sonrasında parlak kırmızı renktedir, damlama şeklindedir. Hasta bazen peçetede görebilir. Dışkılamadan hemen sonra olması, kanın dışkının üzerine damlaması kanamanın belirgin özelliğidir. Dışkıyla karışık, dışkılama sırasında (sonrasında değil) ve daha koyu renkli kanamanın kaynağı genellikle anüs değildir, barsak tümörü olabilir. Dışarıya sarkmış (3. ve 4. derecede) hemoroidde giysilere kan bulaşabilir. Gençlerde makat adalesi spazmı fazla olduğundan, damar basıncı artacağından kanamanın şiddeti daha fazla olur.
Kanamanın sebebi genellikle hem içerideki hem de dışarıdaki genişlemiş damar yüzeyinin dışkı ve basınç nedeniyle zedelenmesidir. Zedelenen damar duvarından bazen fazla miktarda kanayabilir.
Anüsün muayenesinde dışarıda kanama sebebi görülmediyse içerisinin anoskopla muayenesi şarttır. Anoskopta içerideki hemoroidal memelerdeki kanamalar rahatlıkla görülebilir. Kanamanın kaynağı hemoroidden değilse anoskopla rektumdaki (bağırsağın son kısmında) ülser, yara, tümör gibi kanama kaynağı olabilecek sebepler bulunabilir. Ya da barsak boşluğunda daha yukarıdan gelen kanlar görülebilir. Anoskop muayenesinde anüsteki hastalıklara bağlı olan kanamaların çok büyük bir kısmı teşhis edilebilir. Bu durumda ya da anoskop imkanı yoksa kanamanın kaynağını bulmak için kolonoskopi gerekir.
*Makattaki şişlikler (Memeler): Dışarıya sürüklenmemiş, prolabe olmamış iç 
hemoroidlerde meme görülmeyebilir. 3. derecedeki iç hemoroidlerde içerideki genişlemiş damarlar dışkılamayla dışarı çıkabilir, pek çoğu hemen içeriye girer. Hasta anüsün dışında memeleri fark etmeden içeriye girmiş olur ya da taharetlenirken şişlikler kısa bir süre eline gelebilir. Bazen bu şişlikleri hasta eliyle içeriye itmek zorunda kalır. İtince içeriye girebilir. Makattaki şişlik (memeleşme) hiç içeri girmiyorsa, itince içeriye gönderilemiyorsa, devamlı dışarıdaysa 4. evrededir.
Dışarıya çıkmış memeler, yani 4. derecede hemoroidler rahatsızlık hissi, akıntı, kaşıntı, irritasyon ve acıma yapabilir.
Hastalar özellikle gebelik ve doğumdan sonra kalan cilt pililerini hemoroid zannederler. Bunlar çoğu zaman geçirilmiş bir fissüre bağlı bekçi memelerdir. Ağrısız ve zararsızdır. Bazı anal hematomlar ise ağrısı ve mor şişliğinden dolayı tromboze hemoroidlerle karıştırılabilir. Makattaki her şişlik, meme hemoroidal hastalık değildir.
*Müphem şikayetler: Anüsün etrafında kaşıntı, belli belirsiz rahatsılık hissi, dolgunluk hissi gibi şikayetler olabilir.
*Ağrı: Çoğunlukla hemoroidde ağrı yoktur. Dış hemoroidlerde sızlama tarzında rahatsızlık hissi vardır. Eğer basur dışarıya çıkıp girememişse ödem oluşarak şişer. Bazen damarlarda pıhtılar oluşur (tromboz), bu durumlarda şiddetli ağrı vardır. Cerrahi tedavi ya da ameliyatsız müdahaleler düşünülüyorsa bu akut dönemin bazı ilaçlarla rahatlatılması gerekir. Akut hemoroidal ataklarda cerrahi ya da cerrahi dışı müdahaleler yapılırsa komplikasyonlar çok fazla oluşur. Kanama, makatta darlık gibi komplikasyonlar da oldukça ciddi komplikasyonlardır.
Akut hemoroidal ataklarda hasta dışkılamaktan korkar ve içeride bekletir. Bu durumda sertleşen dışkı sonradan çıkarken ıkınmayı, damardaki zedelenmeyi artırır. Bu durumda da gerek kanamalar gerekse ödem ve ağrı daha da artacaktır.
*Dışkılamada zorluk: Hasta gerek kanayacak korkusundan, gerekse dışarıya meme çıkacağı ve ağrı olacağı endişesiyle, ödemli hemoroidlerde ise ağrı olacağı endişesiyle dışkılamaktan çekinirler. Dolayısıyla dışkılama ihtiyaçları olsa bile çıkmak istemezler. Zaten hemoroidin oluşma mekanizmasında kabızlık ve ıkınma baş rolü oynar. Hastaların bilmeden, korktukları için yaptıkları bu erteleme hemoroidi daha da artırır.
Neden bazı hemoroidler geç evrelerde tespit edilir?
Tek sebebi utanma duygusuyla muayene olamamaktır. Çoğu zaman yıllarca kanamış, ağrı çekmiş ama kimseye muayene olmak bir yana söyleyememiş hastalarla karşılaşmaktayız.
İleri evrelere gelen hemoroidlerin en önemli sebebi hastaların muayeneden utanmaları nedeniyle geç kalmalarıdır. Oysa çekinmeyip erken muayene olabilirlerse hem acı çekmek zorunda kalmazlar hem de cerrahi müdahalelere gerek kalmaz.
Ayrıca muayeneden utanma nedeniyle geç gelen hastalarda zaman zaman kolon tümörleriyle de karşılaşmaktayız. Ve maalesef bu tümörler çoğunlukla geç evre tümörleridir.
Hemoroid Teşhisi Nasıl Konur?
Hemoroidal hastalıkta teşhis gözle, elle (parmakla – tuşe rektal) muayene ve anoskopla muayene ile % 99 teşhis konulabilen bir hastalıktır. Çoğunlukla film, tomografi gibi ek tetkikler gerekmez.
Makat muayenesinde 1. aşama gözle muayenedir. Dış hemoroidler ve 4. derecede hemoroidler gözle muayeneyle görülebilir. Anüsün dışında memeler vardır. Bazen üzerinde erezyonlar, kanamalar görülebilir.
2.aşama parmakla (rektal tuşe) muayenedir. Tuşede barsağın son kısmında kitle, pıhtılaşmış meme, kan tespit edilebilir. 1-2. derecede hemoroidler çoğunlukla pıhtılaşma (tromboz yoksa) parmakla hissedilemez. Parmağa kan bulaştıysa, kanın rengi ve şeklinden bazı hastalıklar tahmin edilebilir: Taze ve kırmızı renkli kan anüs hastalıklarına, koyu renkli ve dışkıyla karışık kanama bağırsağın yukarı kısımlarına, simsiyah renk mide kanamasına işaret eder. Bu bulgulara göre endoskopi (kolonoskopi ve gastroskopi) gerekebileceği düşünülür.
3.aşama anoskop muayenesidir.Bu muayene ile anüsün içerisi 10 cm. kadar görülebilmektedir.
Anoskop muayenesi nedir?
Makat muayenesinin bana göre en önemlisi, olmazsa olmazı anoskopla muayenedir.
Makat şikayeti olan her hastada mutlaka yapılmalıdır. Anoskop 10 cm.kadar değişik maddelerden yapılmış boru şeklinde bir alettir. Makatın üzerinde kalan alanları, bağırsağın son kısmını gözle ışık yardımıyla görmemizi sağlar. Muayenehane koşullarında, anestezi gerekmeden kolaylıkla yapılır. Anoskop muayenesi ile anüsteki fissür, iç hemoroidler, iç hemoroidlerde kanama olup olmadığı, rektumda ülser, anjiodisplazi dediğimiz damar bozukluğu, tümörler gözle görülebilir. bağırsak lümeninde (boşlukta) kan görülmesi yukarılardan başka sebepten kanama olduğunu gösterir, bu durumda kolonoskopi şarttır.
Hasta genç ise, ailesinde kolon kanseri yoksa ve anoskopi muayenesinde kanama sebebi görülebildiyse kolonoskopi ya da rektosigmoidoskopi gereği yoktur. Böylelikle hem ekonomik hem de fiziksel olarak hasta büyük bir yükten kurtulacaktır. Teşhisi erken olduğundan tedavisine erken başlanacaktır.
**Makattan kanama çok önemli bir bulgudur. Her makat kanaması hemoroid değildir. Bağırsak kanserinde de kanama görülür.
**Kesin teşhis için mutlaka muayene olmalısınız.
Merhabalar ben genel cerrahi uzmanı Op. Dr. Seher Şirin, Antalya’da bulunan kliniğimde hasta kabul ediyorum. Bana ulaşmak için 0242 312 22 22 arayabilir ya da aşağıda yer alan WhatsApp butonuna tıklayarak yazabilirsiniz.